Şiir Defteri / Sizin Köşeniz / 21 ŞUBAT DÜNYA ANADİLİ GÜNÜ

Yazardan en yeniler

21 ŞUBAT DÜNYA ANADİLİ GÜNÜ Bu haftaki yazımı 21 Şubat ? Uluslararası Dünya Anadili Günü? nedeniyle ayırmak istedim. Bu anlamlı günün nasıl ve niçin kutlanıyor? Anadilin toplumsal gelişmelerde ve değişmelerde önemi nedir? Ülkemizde nasıl uygulanıyor? Sorularına yanıt aramaya çalışacağız. Konuya başlarken Ana dil Nedir? Sorusuna yanıt olmakla başlamak istedim.. Chris Molesey, "Rüya gördüğün, düşündüğün, hatta başka dillerdeki düşünceleri bile fark etmeden çevirdiğin dil anadilindir" diyor. Molesey'e neden ana dili ve dil çeşitliliğinin önemli olduğu sorduğumuzda, "Neden ağaçlarda yalnızca bir çeşit kuş yoksa o yüzden" diye cevap veriyor ve ekliyor: "Yok saymak için fazla önemli bir parçamız ana dilimiz. Bütün diller bambaşka evrenler gibi yapılanır. Dilin yapısı ve kullanılan kelimeler, kelime dağarcığı o dile özgüdür. Ve herkes kendini en iyi anadilinde ifade eder. Herkes için de kendi anadili duygu ve düşüncelerini ifade etmek için en uygun evrendir." Tüm dillerin yaşatılması ve korunması amacıyla UNESCO 17 Kasım 1999 tarihinde 21 Şubat'ı Uluslararası Anadil Günü olarak ilan etmiş ve 2000 yılından bu yana da dünyada kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği desteklemek amacıyla ?Dünya Anadili Günü? olarak kutlanmaya başlamıştır. Tespit edilen verilere göre bugün dünya üzerinde 7 bin civarında anadilin konuşulduğu ve bunların 2500 tanesinin yok olma ile karşı karşıya olduğu bilinmektedir. Bugün dünyanın her yanında kutlanan Dünya Anadili Gününün 24. yılında ne yazık ki Dünya üzerinde diller yok olmaya devam ediyor ve pek çok dil de tehdit altındadır. Yok olan ve tehdit altında olan diller azınlık gruplarına mensup toplulukların dilleri ile devletleşememiş toplulukların dilleri olmaktadır. Denilebilir ki, neden bu diller veya lehçeler yok olmayla karşı karşıya kalıyor. En basit şekliyle şöyle açıklanabilir; Dünya üzerinde egemen olan ulus devletlerin baskıcı asimilasyoncu politikaları, başka dil ve lehçeleri yok sayarak yavaş-yavaş süreç içinde yok olmayla karşı karşıya kalıyor. Bu uygular karşısında birçok dil yok olmuş, bir çok dil de yok olmayla karşı karşıya kalmıştır. Her çocuğun kendi diliyle eğitim görmesi, insani bir haktır. Bu hak, her çocuğun annesinden doğduğundan itibaren hiçbir baskıya maruz kalmadan konuştuğu ana dilini özgürce öğrenmesi ve tüm toplumsal süreçlere anadili ile dahil olabilmesinin olanaklarını sağlamak uluslararası evrensel belgelerde devletlerin yükümlülüğü olarak belirtilmiştir. Türkiye'nin de onayladığı BM Ulusal veya Etnik, Dinsel ve Dilsel Azınlıklara Mensup Kişilerin Haklarına Dair Bildiri'de bu konu şöyle ifade ediliyor: "Devletler, azınlıklara mensup kişilerin kendi özelliklerini ifade edebilmelerini ve ulusal hukuku ihlal eden ve uluslararası standartlara aykırı bulunan özel bazı uygulamalar hariç kendi kültürlerini, dillerini, dinlerini, geleneklerini ve örf ve adetlerini geliştirmeleri için gerekli şartları yaratmak amacıyla tedbirler alır. "Devletler, mümkün olduğu kadar, azınlıklara mensup kişilerin ana dillerini öğrenmeleri veya ana dillerinde eğitim almaları için yeterli imkânlara sahip olabilecekleri gerekli tedbirleri alır." Bilindiği gibi, topluluklar dilleriyle var olurlar. Dili olmayan toplulukların topluluk olarak varlıklarını devam ettirmeleri oldukça zordur. Dünya üzerinde yok olan, tehlike altında olan ve konuşulan tüm diller insanlık aleminin ve insanlık tarihinin ortak değeridir. Yapılması gerek Halkların kendi dillerinde konuşma, eğitim alma, yaşamlarını ve kültürlerini devam ettirmeleri olanak sağlanmalı, gelişip güçlenmesi için desteklenmeli.. Bu toplulukların, halkların ve azınlıkların barış içinde kardeşçe bir arada yaşamalarını pekiştirir. Türkiye'de anadil tartışması ve eğitimde anadil politikaları üzerine yapılan öneriler çoğunlukla ülkenin ikinci yoğun konuşulan dili olan Kürtçe üzerine yoğunlaşıp güvenlik ekseninde tartışılıyor. Eğitim ve çocuk gelişimi uzmanları ise meselenin çocuk hakları ve eşitlik kapsamında tartışılması gerektiğini savunuyor. Türkiye coğrafyasında günlük yaşamda 36 farklı dilin konuşulduğu bilinmekle birlikte UNESCO'nun tespitlerine göre konuşulan 3 dil kaybolmuş, 18 dil ise kaybolma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Son olarak şunu da vurgulamak gerekir; 2002 ve 2003 senesinde Avrupa Birliği'ne uyum süreci kapsamında çıkarılan yeni kanunlarla Türkiye'de "devletin bölünmez bütünlüğüne" aykırı olmaması şartıyla, azınlık dillerinin öğretilmesi için kurslar açılmasına veya var olan kurslarda bu dillerin öğretilebilmesine olanak verildi. İlk özel Kürtçe kursu 2004'te Batman'da bu kanun sonrası açılmıştı. 21 Şubat Uluslararası Dünya Anadili Günü tüm dillere özgürlük günü olmasına vesile olsun diliyorum.

21 ŞUBAT DÜNYA ANADİLİ GÜNÜ

Yazardan en yeniler

En Çok Okunanlar

Yeni Üyeler