NEWROZ
Newroz konusuna başlarken, Newroz'un birbirine komşu dillerde Nevruz, Noruz, Navrız ve daha nice farklı şekillerde söylenen kelimenin anlamı ?'yeni gün'' olarak isimlendirildiği vurgulayarak başlamak istedim.
Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak 21 Mart'ta kutlanır. Kürtlerde ise, Nevruz bayramının Kürt ve İran mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi'ne dayandığına inanılır.
1970'lerin sonundan günümüze, temel figürleri olan Kawa ve Dehak arasındaki mücadelesi ekseninde siyasal enerji üretmeye devam ediyor.
Kürtler için Newroz, doğanın dirilişinin yanısıra direnişin, özgürleşmenin, kurtuluşun sembolü olarak günümüze kadar gelmiştir. Bugün Kürtler tarafından, zulmün ve zorbalığın sona erdiği, hak, hukuk ve adalet kavramlarının ön plana çıktığı, yaşanılır ve aydınlık günlerin başlangıcı olarak görülmeye devam ediliyor.
Kürtler çoğunlukla şehir dışındaki bölgelerde ve açık alanlarda bir araya gelir ve gelmekte olan ilkbaharı kutlarlar. Kadınlar rengarenk elbiseler giyerler ve başlarına pullarla süslenmiş ışıltılı örtüler örterler. Topluluk büyük bir ateş yakar ve bu ateşin etrafında dans ederek ya da üstünden atlayarak büyük bir coşkuyla bu bayramı kutlarlar.
?'Ortadoğu'da halklar tarafından baharın gelişi, yeniden doğuş ve diriliş anlamına gelen Newroz, binlerce yıldır yakılan ateşlerle kutlanmaya devam ediyor. Kürt halkının yıkım, ölüm ve zulme karşı verdiği mücadelenin simgesi haline dönüşen Demirci Kawa'nın Dehaqa karşı yaktığı isyan ateşi, Ortadoğu'ya yayıldı.
Newroz'un nasıl kutlanacağını devletin Kürtlere yönelik politikaları belirliyor. Çoğu zaman sudan gerekçelerle engellenmek istenilen; saldırıların, gözaltıların yaşandığı Newrozların yanı sıra 2015 yılında Diyarbakır Newroz alanında Abdullah Öcalan'ın yazdığı mektubun okunması örneğinde olduğu gibi iyimser arayışlar da unutulmuyor.
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren küçük gruplar tarafından gizlice kutlanan Newroz, 90'lı yılların başından itibaren çok daha geniş kitlelerce alenen kutlanmaya başlandı. Newroz Kürtlerin özgürlük, barış, demokrasi özlemlerini ve siyasal, sosyal kültürel taleplerini dile getirdikleri kitlesel mitinglere dönüştü.
1999 yılından itibaren Kürt hareketinin farklı bir çizgi benimsemesiyle birlikte, Newroz kutlamalarında alanlarda dile getirilen taleplerde farklılıklar olsa da ve devlet Newroz'un kitleselleşmesini/siyasallaşmasını farklı biçimlerde engellemeye çalışsa da; Newroz Kürtler tarafından kitlesel bir şekilde kutlanmaya devam etmektedir.''
Dünden bugüne gelecek olursak, bu yıl 2024 Newroz'unun başlangıcı Diyarbakır'da açıklanan deklarasyonla ilan edildi. Deklarasyonda, Kürt sorununa çözüm ve Newroz'un direniş ruhuyla mücadele vurgusu yapıldı.
Deklarasyonda, bu yılki Newroz kutlamalarının ? Kalk özgürlüğün ve başarının zamanıdır şiarıyla yapılacağına dikkat çeken Öztürk ?Mezopotamya halkları için baharın başlangıcı, yeniliğin müjdecisi olan Newroz, Kürt halkı şahsında yüz yıllardır süren bir direniş ateşine dönüşmüştür. Halkımız için yeni bir doğuşun, yaşamın ve özgür bir geleceğin kıvılcımı olan Newroz, bugün başta Ortadoğu halkları olmak üzere tüm dünya halklarının kendini içinde gördüğü, sahiplendiği ve kutladığı gün olmakla birlikte tekçi, milliyetçi ve cinsiyetçi faşist devlet zihniyetine karşı evrensel mücadeleyi temsil etmektedir? diye vurgu yapmıştı.
57 merkezin yanı sıra birçok il, ilçe, köy ve beldede Newroz ateşi yakılacak.
Kutlama prgramı 2024 Newrozu kent kent şu tarihlerde kutlanacak şeklinde belirlendi:
İlk kutlama 15 MART Elazığ Karakoçan
17 MART Ağrı-Diyadin, Antep, Bingöl-Karlıova, Hakkari, Kars-Digor, Şırnak, Urfa-Suruç, Urfa-Halfeti, Van, İstanbul, Bursa, Denizli, İzmir, Kocaeli, Osmaniye, Tekirdağ
19 MART Ağrı-Patnos, Ağrı-Doğubayazıt, Ardahan-Göle, Dersim, Erzurum-Karaçoban, Hatay, Kars-Kağızman, Mardin-Nusaybin, Muğla, Muş-Malazgirt, Muş-Bulanık, Siirt-Eruh, Şırnak-Uludere, Şırnak-Cizre, Urfa Viranşehir, Balıkesir
20 MART Van-Erciş, Aydın, Batman, Bitlis-Tatvan, Çanakkale, Hakkari-Yüksekova, Iğdır, Konya, Manisa, Mardin Kızıltepe, Mersin, Siirt, Bingöl, Şırnak-Beytüşşebap gibi yerlerde kitlesel olarak kutlandı.
Newrozun yeni bir yaşam inşa etmeye, bir arada eşit koşullarda yaşamaya, barış içinde demokratik haklarını kullanma çerçevesinde, kırmadan dökmeden, herkesin kendi sesi, kendi rengi ve kendi düşleri ile yer alacağı yarınlara olan umudun ifadesi olarak kutlanmalı diye düşünüyorum.
Bugün 21 Mart'ta büyük bir coşku, milyonların katılımıyla Diyarbakır'da gerçekleşmesi bekleniyor.
Son olarak da, gününü anlam ve önemini belirten NEWROZ adlı şiirimi sizlere sunuyorum. Keyifli okumalar diliyorum.
NEWROZ
Hatırla sevgili
Newroz'da yaşanan
O çocukluk günleri
Newroz dağlarda yakılan
İsyan ateşi
Zulme başkaldıran
Mazlumun direnişiydi
Newroz geldi mi
Dört bir yanda
Yaşanırdı bayram sevinci
Yeni umutlar yeşerir
Davul zurnalarla
Omuz omuza
Kol kola halaylar çekilirdi
***
Newroz geldi mi
Dalda çiçek açan
Rengarenk akasyaya
Çatıda yuva yapan
Göçmen kuşa
Topraktaki karıncaya
Sudaki balığa
Denirdi merhaba
Nevroz'da
Bahar bir başka
Dağ başında
Kaval çalan çoban
Şafakta süt salan
Berivanlar gelirdi akıllara
***
Newroz geldi mi
Munzur asi akar
Dicle heybetli
Fırat coştukça coşar
Her biri bereketli
Topraklara can katar
Sanmayın boşuna
Bu birlik bu beraberlik
Bunca çaba
Yürek yüreğe
Bunca dayanışma
Ve barış içinde
Kardeşçe
Newroz'da saflaşma
***
Newroz geldi mi
Açılırdı dağ başlarında
Yedi veren
Özgürlük çiçekleri
Newroz dendi mi
Barış
Kardeşlik için direnen
Zulme boyun eğmeyen
Çağdaş Kawalar gelir
Veya
Yirmi bir Mart'ta
Mezopotamya'da yakılan
Yüreklerde tutuşan
Özgürlük meşalesi gelir
Muzaffer KALABA
